Naszą edukację finansową zaczniemy od podstaw, czyli od zdefiniowania istoty pieniądza, ponieważ wokół niego będzie zbudowany cały mój blog finansowy. Chciałbym na początku przypomnieć wszystkim podstawowe zagadnienia odnośnie pieniądza, jak np. krótka historia, jej cechy i funkcję.
Pieniądz jest środkiem ułatwiającym pośrednictwo w wymianie handlowej pomiędzy podmiotami.
Minęło dużo czasu, aby pieniądz przyjął tą postać, którą ma dziś:
Barter (obecnie obrót bezgotówkowy bądź barter wielostronny)
Wymiana towar na towar. Wymieniane towary (bądź usługi) miały różne właściwości i każdy uważał, że jego towar jest bardziej wartościowy. Prowadziło do różnych konfliktów, komplikacji i nie sprawiedliwej wymiany, gdyż wymieniane przedmioty miały różną wartość, co skutkowało niezaspokajaniu wszystkich potrzeb. Znalezienie odpowiedniej osoby, aby można było dokonać wymianę towarami było bardzo trudne i długotrwałe.
Pieniądz-towarowy.
Po jakimś czasie wprowadzili pośrednik przy wymianie: bydło, skory, zboże, bursztyn itd. Dany model został szybko zaakceptowany przez społeczeństwo, bo ułatwiał proces wymiany, ale każdy z tych dóbr miał swoje określone wady: niepodzielność (np. bydło), krótkotrwałość (np. zboża), kłopoty w transporcie itd., ale ten typ wymiany tworzył takie czynności jak kupno i sprzedaż. Z tego wynika, że pierwotną formą płatności był pieniądz-towarowy.
Pieniądz-kruszcowy.
W procesie rozwoju gospodarki pieniądz-towarowy został zastąpiony na nową formę płatniczą jak pieniądz-kruszcowy. Na początku były wykorzystywane metale nieszlachetne (brąz, miedz, żelazo), a następnie szlachetne (srebro, złoto). W odróżnieniu od poprzedniej formy płatności, pieniądz-kruszcowy był podzielny, długotrwały, małych gabarytów i masy oraz łatwiejszy sposób transportu.
Pieniądz-papierowy.
Pieniądz-kruszcowy dawał możliwość do oszczędzania, co sprzyjało bogaceniu się społeczeństwa. Aby zabezpieczyć się przed kradzieżą właściciel dużej ilości pieniądza oddawali swoje oszczędności do złotników (bankierów) w zamian otrzymywali kwity(banknoty), które mogli oprocentować. Złotnik był zobowiązany do wypłaty określonej kwoty okazicielowi kwitu. Od tego czasu się zarodziła nowa forma płatnicza, czyli pieniądz-papierowy, ponieważ coraz częściej ludzie zaczęli regulować swoje długi i należności kwitami, zamiast pieniądza-kruszcowego(monet).
Z czasem złotnicy przekształciły się w bankierów. Zaczęli emitować coraz więcej kwitów, które po jakimś czasie częściej nie miały żadnego pokrycia w złocie, srebrze lub platynie. W ten sposób bankierzy zarabiali dodatkowy dochód na odsetkach przy udzieleniu kredytów. Nadmierna ilość tego typu emisji doprowadziła do bankructwa wiele banków. To pociągnęło interwencję ze strony państwa, a mianowicie ograniczenie liczby banków, które miały upoważnienie do emisji owych „banknotów” do określonego limitu. W końcu państwo zawiesiło wymienialność na złoto.
W taki sposób pieniądz-kruszcowy został zastąpiony na niepełnowartościowy pieniądz-papierowy, którego wartość (określona siłą nabywczą) o wiele przewyższa koszt wytworzenia tego pieniądza bądź wartość, jaką może reprezentować pieniądz-towarowy. Dany środek płatnicy można określić, jako pieniądz symboliczny, ponieważ nominalna wartość emisyjna, jak również zindeksowana inflacją wartość realna, przewyższa koszt wytworzenia nowoczesnych banknotów i monet, z wyjątkiem sytuacji, kiedy występuje hiperinflacja.
Pieniądza bezgotówkowy (pieniądz elektroniczny)
Z rozwojem gospodarczym rozwija się pieniądz, który zmierza do dematerializacji. Pieniądz bezgotówkowy jest forma pieniądza w postaci zapisu na rachunkach bankowych. W nowoczesnym świecie dana forma pieniądza dynamicznie się rozwija. Do niego można zaliczyć różne formy depozytów bankowych oraz wystawione karty płatnicze, które obciążają dane rachunki, przy dokonaniu transakcji.
Z wyżej przedstawionej informacji wynika, że pożądane własności pieniądza: poręczność, stabilność, jednolitość, trwałość, podzielność, rozpoznawalność, akceptowalność.
Funkcje pieniądza
Funkcja transakcyjna oznacza, że pieniądza jest „środkiem wymiany” przy dokonaniu takiej czynności jak kupno-sprzedaż. Przy sprzedaży swoich towarów lub usług, osoba otrzymuje w zamian pieniądz, za który potem może kupić inne niezbędne towary lub usługi. Za pomocą pieniądza przestała występować konieczność dokonania transakcji kupno-sprzedaży w tym samym czasie i miejscu.
Funkcja miernika wartości oznacza, że pieniądz pozwala wyrażać wartość towarów i usług w postaci cen, ponieważ jest powszechnym ekwiwalentem. Wartość w pieniądzu jest związana z siłą nabywczą, która określa ilość towarów, które można nabyć za jednostkę pieniądza.
Funkcja płatnicza oznacza, że za pomocą „środka płatniczego” można uregulować różnego rodzaju zobowiązania niezwiązane z zakupem towarów i usług: kredyty, podatki, składki zdrowotne, wynagrodzenia pracownikom itd.
Funkcja tezauryzacyjna polega na tym, że pieniądz posiada w sobie względnie stałą wartość w czasie, co daje możliwość ich oszczędzać, aby wydać na w przyszłości. Oczywiście pieniądz nie jest dobrym środkiem dla przechowywania wartości, ponieważ jego siła nabywcza zmniejsza się wskutek inflacji.
Socjalne funkcje pieniądza
Funkcja zachowawcza. Pieniądz rządzi światem, ponieważ jest ekwiwalentem wszystkiego, co jest potrzebne dla życia. Nic dziwnego, że pieniądz determinuje zachowanie ludzkie, formuje sposób myślenia, styl życia. Jest przedmiotem, za którym wszyscy się gonią, co często prowadzi do negatywnych zjawisk jak pazerność, chciwość, łapownictwo, korupcja itd.
Funkcja motywacyjna. Pieniądz jest dobrym bodziec do podejmowania decyzji, aby jego zdobyć. Często pracodawcy wykorzystuje pieniądz, aby motywować pracowników do lepszej i wydajniejszej pracy.
Są jeszcze funkcje informacyjne, integracyjno-instytucjonalne, dezintegracyjne itd. Same istotne zdefiniowałem.
Gdybyście mieli jakiekolwiek pytania, to zachęcam do ich zadania w komentarzach
Dziękuję za wsparcie i życzę miłego dnia:)
